Bạn đang xem bài viết Ung Thư Là Gì? Ung Thư Di Căn Là Như Thế Nào? được cập nhật mới nhất tháng 9 năm 2023 trên website Sept.edu.vn. Hy vọng những thông tin mà chúng tôi đã chia sẻ là hữu ích với bạn. Nếu nội dung hay, ý nghĩa bạn hãy chia sẻ với bạn bè của mình và luôn theo dõi, ủng hộ chúng tôi để cập nhật những thông tin mới nhất.
Hiện nay, con người đã phát hiện được khoảng hơn 100 loại bệnh ung thư khác nhau. Hầu hết trong số chúng có thể được liệt vào 5 dạng ung thư chính. Cụ thể:
– Ung thư biểu mô tế bào bắt đầu ở các tế bào (da và các cơ quan): ung thư da, ung thư gan,…
– Tổn thương sụn phát triển ở sụn, xương và mô liên kết: ung thư xương, ung thư xương sụn,…
– Ung thư bạch cầu bắt đầu ở máu và tủy xương: ung thư máu, ung thư tủy xương,…
– Lymphoma bắt đầu trong hệ miễn dịch: ung thư hạch bạch huyết
– Ung thư hệ thần kinh trung ương bắt đầu ở não và tủy sống: u thần kinh đệm, u màng não,…
Khi nhắc đến căn bệnh ung thư, khái niệm ung thư di căn trở nên rất quen thuộc. Như đã nói ở trên mặc dù không phải căn bệnh ung thư nào cũng xuất hiện khối u nhưng hầu hết đều có. Khối u chính là dấu hiệu để nhận biết ung thư. Các khối u được chia thành hai loại: u lành tính chỉ gây ảnh hưởng đến cơ quan nơi chúng hình thành; u ác tính là khối u sau khi hình thành, chúng di chuyển đến các cơ quan khác và tiếp tục gây ảnh hưởng. Quá trình mà các khối u di chuyển từ nơi chúng hình thành đến các cơ quan khác được gọi là hiện tượng ung thư di căn.
Ung thư di căn thường xuất hiện vào giai đoạn cuối của bệnh. Sau khi di căn, khối u nằm ở vị trí phát sinh bệnh sẽ được gọi là khối u nguyên phát hay ung thư nguyên phát. Còn khối u ở khu vực mới được gọi là khối u thứ phát hay ung thư thứ phát. Bên cạnh đó, các tế bào ung thư di căn sẽ là tế bào thuộc vị trí nguyên phát, không phải vị trí thứ phát đồng thời tên khối u cũng lấy theo vị trí nguyên phát. Chẳng hạn: ung thư phổi di căn sang gan thì lúc này, các tế bào ung thư ở gan vẫn là tế bào phổi bị đột biến đồng thời khối u cũng sẽ được gọi là ung thư phổi di căn sang gan, không phải là ung thư gan.
Khi bị ung thư di căn, các cơ quan trong cơ thể đều đã bị ảnh hưởng nên việc điều trị vô cùng khó khăn. Việc điều trị ung thư đã di căn cũng được tiến hành giống như điều trị ung thư chưa di căn với các biện pháp chính: hóa trị, xạ trị, phẫu thuật. Tuy nhiên nếu phát hiện quá muộn, ung thư đã di căn đến nhiều bộ phận, các bác sĩ điều trị chỉ có thể giảm đau đớn và các triệu chứng khác cũng như cố gắng kéo dài sự sống cho bệnh nhân.
Ung Thư Là Gì? Như Thế Nào Là Hiện Tượng Ung Thư Di Căn Ở Người?
Ung thư hiện là một trong những căn bệnh nguy hiểm nhất trên thế giới. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), ung thư là nguyên nhân gây tử vong nhiều thứ 2 với khoảng 8,8 triệu người chết vào năm 2023 (chiếm 1/6 số ca tử vong trên toàn thế giới). Tuy nhiên nhiều người hiện vẫn chưa hiểu rõ về sự đáng sợ của căn bệnh này. Vậy căn bệnh ung thư là gì và như thế nào là hiện tượng ung thư di căn? Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu một số thông tin để giải đáp các câu hỏi trên.
Thông thường, các tế bào phát triển ngoài kiểm soát sẽ phát triển dần thành một khối u. Không phải các khối u đều là dấu hiệu của bệnh ung thư cũng như không phải các bệnh ung thư đều có khối u. Những khối u lành tính không lây lan sang bộ phận khác của cơ thể và không được coi là ung thư mặc dù chúng có thể gây chèn ép lên cơ quan nơi chúng tồn tại (ví dụ như khối u lành tính ở não có thể gây chóng mặt, nhức đầu,… thậm chí dẫn đến tàn phế hoặc tử vong). Bên cạnh đó, một số bệnh ung thư lại không tạo ra khối u (chẳng hạn như bệnh bạch cầu). Tuy nhiên hầu hết các bệnh ung thư đều có triệu chứng hình thành khối u.
Hiện nay, con người đã phát hiện được khoảng hơn 100 loại bệnh ung thư khác nhau. Hầu hết trong số chúng có thể được liệt vào 5 dạng ung thư chính. Cụ thể:
– Ung thư biểu mô tế bào bắt đầu ở các tế bào (da và các cơ quan): ung thư da, ung thư gan,…
Theo thống kê của WHO vào năm 2023, khoảng 50% số ca tử vong do ung thư trên toàn thế giới xuất phát từ các loại bệnh ung thư phổ biến sau:
Ung thư phổi là căn bệnh ung thư phổ biến và gây tử vong nhiều nhất trên toàn thế giới
Riêng ở Việt Nam, theo thống kê của Bộ Y tế, mỗi năm nước ta có khoảng 150.000 ca ung thư được phát hiện và khoảng hơn 75.000 ca tử vong. Phổ biến nhất ở nam giới lần lượt là các bệnh ung thư phổi, dạ dày, gan, đại trực tràng, thực quản. Trong khi đó phổ biến nhất ở nữ giới lần lượt là các bệnh ung thư vú, dạ dày, phổi, đại trực tràng và cổ tử cung.
Ung thư di căn là hiện tượng các tế bào ung thư di chuyển ra xa khỏi vị trí phát sinh bệnh và lan tới các bộ phận hoặc khu vực khác của cơ thể. Khi đến chỗ mới, các tế bào ung thư này lại tiếp tục nhân lên, tạo thành khối u và chèn ép khu vực đó. Hiện tượng di căn chính là đặc điểm phân biệt chính giữa khối u lành tính và khối u ác tính (hay ung thư).
Thông thường hiện tượng di căn sẽ xảy ra vào giai đoạn cuối của bệnh. Sau khi di căn, khối u nằm ở vị trí phát sinh bệnh sẽ được gọi là khối u nguyên phát hay ung thư nguyên phát. Còn khối u ở khu vực mới được gọi là khối u thứ phát hay ung thư thứ phát. Bên cạnh đó, các tế bào ung thư di căn sẽ là tế bào thuộc vị trí nguyên phát, không phải vị trí thứ phát đồng thời tên khối u cũng lấy theo vị trí nguyên phát. Chẳng hạn: ung thư phổi di căn sang gan thì lúc này, các tế bào ung thư ở gan vẫn là tế bào phổi bị đột biến đồng thời khối u cũng sẽ được gọi là ung thư phổi di căn sang gan, không phải là ung thư gan.
Việc điều trị ung thư đã di căn cũng được tiến hành giống như điều trị ung thư chưa di căn với các biện pháp chính: hóa trị, xạ trị, phẫu thuật. Tuy nhiên thông thường khi ung thư đã di căn tức là bệnh đã bắt đầu bước vào giai đoạn cuối. Lúc này, khối u đã phát triển ở nhiều vị trí, nhiều bộ phận và rất khó để có thể loại bỏ được hết. Do đó, tỉ lệ chữa khỏi ung thư đã di căn là vô cùng thấp. Trong nhiều trường hợp, các bác sĩ điều trị chỉ có thể giảm đau đớn và các triệu chứng khác cũng như cố gắng kéo dài sự sống cho bệnh nhân.
Thế Nào Là Ung Thư Di Căn?
Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Trần Ngọc Hải – Bác sĩ Nội ung bướu – Khoa Nội ung bướu – Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City.
Là một hiện tượng các tế bào ung thư tách ra khỏi khối u nguyên phát (nơi chúng hình thành), di chuyển qua hệ thống mạch máu và mạch bạch huyết đến những bộ phận khác trong cơ thể, hình thành nên những khối u mới có bản chất giống như khối u nguyên phát.
1. Ung thư di căn có nghiêm trọng không?Lý do chính khiến ung thư là bệnh lý nghiêm trọng vì khả năng lan tràn trong cơ thể. Các tế bào ung thư có thể xâm lấn xung quanh bằng cách di chuyển vào các mô bình thường gần đó. Ung thư cũng có thể di chuyển theo vùng, đến các hạch bạch huyết, mô hoặc cơ quan lân cận. Hiện tượng này xảy ra, nó được gọi là ung thư di căn. Khi đó bệnh ung thư ở giai đoạn VI. Quá trình các tế bào ung thư xuất phát từ một bộ phận lan sang các bộ phận khác của cơ thể được gọi là di căn.
Khi được quan sát dưới kính hiển vi và được thử nghiệm theo những cách khác, các tế bào ung thư di căn có các đặc điểm giống như ung thư nguyên phát và không giống như các tế bào ở nơi phát hiện tổn thương. Đây là cơ sở để các bác sĩ có thể cho rằng đó là ung thư đã lan đếntừ một bộ phận khác của cơ thể.
Ung thư di căn có cùng tên với ung thư nguyên phát. Ví dụ, ung thư vú di căn đến phổi được gọi là ung thư vú di căn, không phải ung thư phổi. Nó được điều trị như ung thư vú giai đoạn IV, không phải là ung thư phổi.
Đôi khi các bác sĩ không thể biết được ung thư di căn bắt đầu từ đâu. Loại ung thư này được gọi là ung thư không rõ nguồn gốc, hay CUP.
Khi một bệnh ung thư nguyên phát mới xảy ra ở một người có tiền sử ung thư, nó được gọi là ung thư nguyên phát thứ hai. Ung thư nguyên phát thứ hai rất hiếm. Hầu hết các trường hợp, khi một người bị ung thư lại xuất hiện các tổn thương mới, điều đó có nghĩa là căn bệnh ung thư nguyên phát đầu tiên đã di căn.
2. Ung thư di căn như thế nào?Trong quá trình di căn, các tế bào ung thư lây lan từ nơi chúng lần đầu tiên hình thành đến các bộ phận khác của cơ thể.
Các tế bào ung thư lây lan qua cơ thể theo các bước. Các bước này bao gồm:
Phát triển hoặc xâm lấn, mô bình thường gần đó.
Di chuyển qua các hàng rào của các hạch bạch huyết hoặc các mạch máugần đó.
Di chuyển qua hệ bạch huyết và máu đến các bộ phận khác của cơ thể.
Dừng lại ở các mạch máu nhỏ ở một vị trí khác, xâm lấn các thành mạch máu và di chuyển vào các mô xung quanh.
Phát triển trong mô này và hình thành một khối u khác.
Phát triển các mạch máu mới, tạo ra nguồn cung cấp máu cho phép khối u tiếp tục phát triển.
Hầu hết, các tế bào ung thư lây lan sẽ chết tại một số nơi trong quá trình di căn. Nhưng, tình trạng suy giảm là điều kiện thuận lợi cho các tế bào ung thư có thể hình thành khối u mới ở các bộ phận khác của cơ thể. Các tế bào ung thư di căn cũng có thể không hoạt động ở một thời điểm nào đó và khi có điều kiện thuận lợi chúng sẽ hoạt động trở lại.
3. Ung thư di căn ở những vị trí nào?Ung thư có thể di căn đến hầu hết mọi bộ phận của cơ thể, mặc dù các loại ung thư khác nhau hay có khả năng di căn đến các cơ quan nhất định. Các cơ quan phổ biến nhất nơi ung thư lây lan là xương, gan và phổi. Một số bệnh ung thư thường gặp di căn đến các vị trí phổ biến thường gặp:
Ung thư bàng quang: Bộ phận di căn gồm xương, gan, phổi.
Ung thư vú: Bộ phận di căn thường là xương, não, gan, phổi.
Ung thư đại tràng: Bộ phận di căn thường là gan, phổi, phúc mạc.
Ung thư thận: Bộ phận di căn thường là tuyến thượng thận, xương, não, gan, phổi.
Ung thư phổi: Bộ phận di căn thường là tuyến thượng thận, xương, não, gan, phổi.
Ung thư tuyến tụy: Bộ phận di căn thường là gan, phổi, phúc mạc.
Ung thư tuyến tiền liệt: Bộ phận di căn thường là tuyến thượng thận, xương, gan, phổi.
Ung thư trực tràng: Bộ phận di căn thường là gan, phổi, phúc mạc.
Ung thư tuyến giáp: Bộ phận di căn thường là xương, gan, phổi.
Ung thư tử cung: Bộ phận di căn thường là xương, gan, phổi, phúc mạc, âm đạo.
4. Triệu chứng của ung thư di cănUng thư di căn không phải lúc nào cũng gây ra các triệu chứng. Khi các triệu chứng xảy ra, chúng sẽ phụ thuộc vào kích thước và vị trí của các khối u di căn. Một số dấu hiệu phổ biến của ung thư di căn bao gồm:
Đau và gãy xương, khi ung thư đã lan đến xương.
Nhức đầu, co giật hoặc chóng mặt, khi ung thư đã lan đến não.
Khó thở, khi ung thư đã lan đến phổi.
Vàng da hoặc sưng ở bụng, khi ung thư đã lan đến gan.
5. Điều trị ung thư di cănKhi ung thư di căn, nó có thể khó kiểm soát. Mặc dù một số loại ung thư di căn có thể được chữa khỏi bằng các phương pháp điều trị hiện đại, tuy nhiên đa số là khó khăn trong chữa trị.
Mục tiêu của các phương pháp điều trị ung thư di căn là ngăn chặn hoặc làm chậm sự phát triển của ung thư hoặc làm giảm các triệu chứng do nó gây ra. Trong một số trường hợp, điều trị ung thư di căn có thể giúp kéo dài cuộc sống.
Phương pháp điều trị ung thư di căn tùy thuộc vào loại ung thư nguyên phát, vị trí di căn, phương pháp điều trị trước đó và sức khỏe chung.
Các nhà nghiên cứu đang nghiên cứu những cách mới để tiêu diệt hoặc ngăn chặn sự phát triển của các tế bào ung thư nguyên phát và di căn. Nghiên cứu này bao gồm tìm cách giúp hệ thống miễn dịch của bạn chống lại ung thư. Các nhà nghiên cứu cũng đang cố gắng tìm cách phá vỡ các bước trong quy trình cho phép các tế bào ung thư di căn.
Thạc sĩ. Bác sĩ Trần Ngọc Hải có kinh nghiệm trong khám, chẩn đoán và điều trị các bệnh ung thư, trong đó có 15 năm công tác tại Trung tâm Ung Bướu Bệnh viện Bạch Mai. Hiện bác sĩ đang là bác sĩ Nội ung bướu tại Trung tâm Ung bướu xạ trị – Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City.
Tế Bào Ung Thư Là Gì? Cơ Chế Di Căn Của Chúng Như Thế Nào?
Tế bào là đơn vị cấu trúc quan trọng của cơ thể. Mỗi tế bào có cấu tạo hoàn chỉnh cho việc thực hiện một chức năng độc lập. Các loại tế bào trong cơ thể hợp tác với nhau để thực hiện các quá trình sinh trưởng, phát triển.Đồng thời duy trì hoạt động của con người.
Mỗi tế bào đều có một vòng đời nhất định. Sự sinh ra và chết đi của chúng được cân bằng tốt theo sự “lập trình” có sẵn. Từ đó đảm bảo cơ thể phát triển và duy trì cuộc sống bình thường. Tuy nhiên nếu gặp phải một khiếm khuyết nào đó, quá trình này bị đảo lộn. Nguyên nhân do sự sinh sôi quá mức so với việc chết đi làm cơ thể mắc bệnh.
Các tế bào ung thư là dạng điển hình của khiếm khuyết đó. Sự sinh sôi quá mức của các tế bào bất thường này sẽ hình thành các khối u lành tính hoặc ác tính. Trong trường hợp khối u ác tính, các tế bào này phát triển mất kiểm soát và có khả năng lây lan rộng. Từ đó các tế bào này sẽ được coi là tế bào ung thư.
➡ Nguyên nhân sản sinh tế bào ung thư là gì?Khoa học vẫn chưa xác định được nguyên nhân chính xác gây ra các loại ung thư. Tuy nhiên có thể đưa ra các nhóm nguy cơ của căn bệnh này này đó là:
– Di truyền: Những gia đình đã có người mắc ung thư. Khả năng những thành viên trong gia đình đấy có nguy cơ mắc ung thư cao hơn với những gia đình không có ai mắc.
– Tác động tiêu cực của môi trường sống: Thường xuyên tiếp xúc với những hóa chất đọc hại, môi trường ô nhiễm… Trường hợp này cũng có nguy cơ bị ung thư.
– Thói quen sinh hoạt và ăn uống không lành mạnh: Thường xuyên sử dụng đồ nướng, rượu bia, thuốc là,… Đây là những nguyên nhân cao gây ra bệnh ung thư.
Cơ chế di căn của tế bào ung thư là gì?Để hiểu được rõ hơn tế bào ung thư là gì? Chúng ta không thể không nhắc tới cơ chế di căn của chúng. Đây chính là nguyên nhân chính khiến căn bệnh trở nên rất khó kiểm soát. Cũng như gây tử vong cho nhiều bệnh nhân ung thư. Trong trường hợp bệnh nhân ung thư đã tới giai đoạn di căn. Các biện pháp chữa trị hiện tại hầu như chỉ có thể giúp bệnh nhân kéo dài sự sống.
Quay trở lại khái niệm về sự di căn của tế bào ung thư là gì? Chúng ta có thể hiểu đây là quá trình các tế bào ung thư phát tán. Các tế bào ung thư nguyên phát sẽ theo đường máu đi tới những bộ phấn khác. Chúng tiếp tục phân bào và hình thành nhiều khối u mới trong cơ thể. Hiện tượng di căn xuất hiện sớm hay muộn phụ thuộc vào các loại ung thư khác nhau và tình trạng cơ thể cụ thể của người bệnh.
Cần làm gì để phòng tránh ung thư?Trong các nguy cơ gây bệnh ung thư, có rất nhiều yếu tố đến từ bên ngoài. Những nguyên nhân này có thể kiểm soát được một cách chủ động. Chính vì thế chúng ta có rất nhiều cơ hội để loại bỏ chúng. Đầu tiên là chế độ ăn uống và sinh hoạt. Mỗi chúng ta cần tránh dung nạp những sản phẩm có khả năng gây ung thư cho con người như: rượu bia, thuốc lá, thực phẩm chứa nhiều dầu mỡ, thực phẩm bẩn… Thường xuyên tập luyện để nâng cao sức đề kháng của cơ thể…
Nên thăm khám định kỳ để kiểm soát các yếu tố nguy cơ khác dẫn tới bệnh. Nếu như tình trạng ung thư được phát hiện sớm thì kết quả điều trị của căn bệnh này cũng khá cao. Vì vậy, việc thực hiện các xét nghiệm tầm soát ung thư là vô cùng quan trọng.
Thêm vào đó, một yếu tố ảnh hưởng rất nhiều tới việc phát bệnh ung thư chính là hệ miễn dịch của con người. Chủ động có các biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động miễn dịch sẽ là chìa khóa cho việc loại bỏ căn bệnh này. Hiện nay, có rất nhiều sản phẩm hỗ trợ tăng cường miễn dịch. Trong đó có nấm Đông trùng Hạ thảo đã được chứng nhận qua nghiên cứu về khả năng chống lại ung thư. Cũng như có khả năng tăng cường hệ miễn dịch tự nhiên cho cơ thể.
Ung thư là thứ mà tất cả chúng ta đều muốn tránh xa bởi những hậu quả khủng khiếp của căn bệnh này. Hiểu rõ tế bào ung thư là gì và các biện pháp để ngăn chặn sự xuất hiện và lan rộng của chúng là điều rất quan trọng để tự bảo vệ chính mình.
Ung Thư Là Gì? Nó Di Căn Như Thế Nào? Các Loại Ung Thư Bạn Nên Biết
Nhắc đến ung thư, chắc hẳn mọi người đều kinh hãi. Trước đây, người ta nghĩ rằng ung thư là căn bệnh của nhà nghèo, nhưng không phải vậy. Nói đúng hơn, ung thư có thể xảy ra với bất cứ cơ quan nào trong cơ thể, với bất cứ ai, giàu nghèo sang hèn và sẵn sàng biến nhà giàu thành nhà nghèo sau những đợt điều trị.
Ung thư là gì?Ung thư là bệnh của tế bào, mà như bạn biết đó, cơ thể được tạo thành từ hàng tỷ tỷ tế bào. Do đó, nó có thể xảy ra ở bất kỳ cơ quan nào trong cơ thể. Cuộc sống của chúng ta đều bắt đầu từ một tế bào. Thông thường, tế bào phát triển và phân chia để hình thành các tế bào mới và hình thành mô cơ quan. Mô tạo nên các cơ quan và tập hợp các cơ quan tạo nên chúng ta. Khi các tế bào già đi hoặc bị hư hại, chúng sẽ chết và các tế bào mới sẽ thay thế chúng.
Tuy nhiên, khi ung thư phát triển, trật tự quá trình này bị phá vỡ. Các tế bào ngày càng trở nên bất thường chúng già đi hoặc bị hư hỏng nhưng vẫn tồn tại trong khi đúng ra chúng phải chết và các tế bào mới bất thường hình thành ngày càng nhiều. Những tế bào lỗi có thể phân chia không dừng lại và hình thành nên các khối u.
Nhiều loại ung thư tạo thành khối u rắn chắc, đó là tập hợp của các mô. Ung thư máu, chẳng hạn như bệnh bạch cầu, thường không hình thành các khối u rắn chắc.
Ung thư tức là các khối u ác tính, có nghĩa là chúng có thể lây lan hoặc xâm nhập vào các mô lân cận. Ngoài ra, khi những khối u này phát triển, một số tế bào ung thư có thể vỡ ra và di chuyển đến những nơi xa xôi trong cơ thể thông qua máu hoặc hệ thống bạch huyết và hình thành các khối u mới cách xa khối u ban đầu. Ví dụ, các tế bào ung thư trong phổi có thể di chuyển đến xương và phát triển ở ñó. Khi các tế bào ung thư lan rộng, hiện tượng này được gọi là di căn. Khi ung thư phổi lan đến xương, nó vẫn được gọi là ung thư phổi. Đối với bác sĩ, các tế bào ung thư trong xương nhìn vẫn giống như các tế bào ung thư trong phổi. Ung thư không được gọi là ung thư xương trừ khi nó bắt đầu từ trong xương.
Không giống như các khối u ác tính, các khối u lành tính không lan tràn hoặc xâm nhập vào các mô lân cận. Tuy nhiên, khối u lành tính đôi khi có thể có kích thước khá lớn. Khi loại bỏ khối u lành chúng thường không phát triển trở lại trong khi các khối u ác tính sẽ vẫn phát triển rất nhanh. Không giống như hầu hết các khối u lành tính ở những nơi khác trong cơ thể, các khối u não lành tính vẫn có thể đe dọa tính mạng.
Sự khác biệt giữa các tế bào ung thư và tế bào bình thườngXét trên nhiều phương diện, các tế bào ung thư rất khác với các tế bào bình thường. Chúng phát triển ngoài tầm kiểm soát và xâm lấn các mô xung quanh. Một điểm khác biệt quan trọng là các tế bào ung thư ít chuyên biệt hơn các tế bào bình thường. Các tế bào bình thường khi trưởng thành sau một số lần phân chia nhất định, sẽ xảy ra quá trình biệt hóa về cấu trúc và thực hiện các chức năng riêng biệt của mô hay cơ quan. Các tế bào sau biệt hóa thường sẽ ít phân chia hơn tế bào chưa biệt hóa. Trong khi ở các tế bào ung thư, quá trình biệt hóa thường không diễn ra. Đặc điểm này của tế bào ung thư làm chúng phân chia không kiểm soát được.
Ngoài ra, các tế bào ung thư có thể bỏ qua các tín hiệu khiến cho các tế bào ngừng phân chia. Trong tế bào ung thư, các tín hiệu ngừng phân chia này thường không hoạt động và tế bào ung thư sẽ phân chia liên tục không ngừng nghỉ. Các tế bào của cơ thể đều được lập trình tự chết khi tế bào đó già hoặc bị tổn thương không thể sửa chữa được, quá trình đó được gọi là chết theo chương trình (hay Apoptosis). Tế bào ung thư có nhiều sai hỏng nhưng quá trình này lại không được diễn ra và tế bào ung thư vẫn được tồn tại khi được cung cấp chất dinh dưỡng.
Tế bào ung thư có thể biến các tế bào xung quanh thành môi trường để nuôi khối u. Các tế bào ung thư có thể ảnh hưởng đến các tế bào, mô và mạch máu bình thường xung quanh và biến chúng thành các môi trường để nuôi khối u. Ví dụ, các tế bào ung thư có thể làm cho các tế bào bình thường gần đó hình thành các mạch máu cung cấp oxy và chất dinh dưỡng cần thiết cho sự phát triển của khối u. Các mạch máu này cũng làm nhiệm vụ loại bỏ các chất thải ra khỏi các khối u.
Ngoài ra, một đặc điểm nữa của tế bào ung thư là chúng thường có thể thoát khỏi sự kiểm soát của hệ thống miễn dịch. Bình thường, hệ thống miễn dịch có thể phát hiện, loại bỏ các tế bào bị tổn thương hoặc bất thường khỏi cơ thể nhưng một số tế bào ung thư có thể “trốn” khỏi hệ miễn dịch.
Các khối u cũng có thể sử dụng hệ miễn dịch để sống và phát triển. Ví dụ, với sự giúp đỡ của một số tế bào hệ thống miễn dịch ngăn chặn đáp ứng miễn dịch, tế bào ung thư thực sự có thể giữ cho hệ thống miễn dịch không giết chết các tế bào ung thư.
Ung thư phát sinh như thế nào? Ung thư gây ra bởi những thay đổi đột biến bất thường của cấu trúc di truyền (gen)Ung thư là một bệnh di truyền – có nghĩa là, nó được gây ra bởi những thay đổi gen kiểm soát hoạt động của các tế bào trong cơ thể chúng ta. Đặc biệt là kiểm soát quá trình phát triển và phân chia tế bào.
Những thay đổi di truyền gây ung thư có thể được thừa hưởng từ cha mẹ. Chúng cũng có thể phát sinh trong suốt cuộc đời của một người. Trong quá trình sinh sống của người, các ADN có thể bị ảnh hưởng và hư hại bởi các yếu tố tác động từ bên ngoài môi trường như tia cực tím (UV) từ mặt trời, khói thuốc lá, các hóa chất độc hại, phóng xạ, và các phân tử không ổn định do cơ thể sinh ra trong quá trình đồng hóa, thường được gọi là gốc tự do. Các tác nhân có thể ngăn chặn các hoạt động sống còn của tế bào như phiên mã gene, đó là bước đầu tiên trong sản xuất protein. Hậu quả của những tác động này là có thể tạo ra những tế bào có ADN “bất thường”.
Những thay đổi di truyền gây ra các loại ung thư khác nhau ở mỗi người. Khi ung thư tiếp tục phát triển, những thay đổi bổ sung có thể xảy ra. Ngay cả trong cùng một khối u, các tế bào khác nhau có thể có những thay đổi di truyền khác nhau. Nói cách khác là, khối u phổi của người này khác với khối u phổi của người kia, khối u não khác với khối u xương…
“Trình điều khiển”(driver) của ung thưNhững thay đổi về cấu trúc di truyền góp phần gây ra ung thư có xu hướng ảnh hưởng đến ba loại gen chính là: proto-oncogenes (tiền gen sinh ung thư), gen ức chế khối u và gen sửa chữa DNA. Những thay đổi này đôi khi được gọi là “trình điều khiển” của bệnh ung thư.
Proto-oncogenes tham gia vào sự phát triển và phân chia tế bào bình thường. Tuy nhiên, khi những gen này vì lý do nào đó bị thay đổi theo những cách nhất định hoặc hoạt động tích cực hơn bình thường, chúng có thể trở thành gen gây ung thư (oncogenes), cho phép tế bào ung thư phát triển.
Các gen ức chế khối u cũng tham gia vào việc kiểm soát sự phát triển và phân chia tế bào. Những thay đổi nhất định trong các gen ức chế khối u làm tế bào phân chia không kiểm soát được.
Các nhà khoa học đã nghiên cứu thêm về những thay đổi phân tử dẫn đến ung thư. Họ đã phát hiện ra rằng một số đột biến thường xảy ra ở nhiều loại ung thư. Do đó, ung thư không chỉ đặc trưng bởi nơi chúng phát triển trong cơ thể và các tế bào ung thư trông như thế nào dưới kính hiển vi, đôi khi chúng được đặc trưng bởi các loại đột biến di truyền được cho là điều khiển chúng. Nghe có vẻ khó hiểu nhỉ?
Ung thư di căn như thế nào?Mỗi loại ung thư có quá trình tiến triển khác nhau, nhưng sự phát triển của ung thư đều trải qua ba giai đoạn chính, bao gồm:
Giai đoạn khởi đầu: Là giai đoạn tế bào tiếp xúc với các tác nhân gây ung thư gây sai hỏng trong DNA. Những sai hỏng này sẽ được tích lũy trong thời gian dài và đến một mức nào đó sẽ làm cho tế bào thoát khỏi các cơ chế kiểm soát sự tăng sinh, dẫn đến sự tăng sinh quá mức của tế bào và xâm lấn cục bộ.
Giai đoạn phát triển: Các khối u hình thành và phát triển mạnh. Nó xâm lấn, chèn ép các mô và cơ quan xung quanh.
Giai đoạn di căn: Các tế bào ung thư tách rời khối u ban đầu, nơi chúng hình thành lần đầu tiên (primary cancer) theo đường máu bạch huyết và một số con đường khác để đến các mô, cơ quan khác để hình thành nên các khối u mới (metastatic tumors) ở các phần khác của cơ thể. Khối u di căn là loại ung thư giống như khối u chính.
Ung thư di căn có cùng tên và cùng loại tế bào ung thư như ung thư nguyên phát. Ví dụ, ung thư vú lan đến và hình thành một khối u di căn trong phổi là ung thư vú di căn phổi, chứ không phải ung thư phổi. Ung thư có thể di căn đến rất nhiều nơi trong cơ thể, tới các mô cơ quan khác nhau. Tuy vậy, có một số bộ phận thường hay dễ bị di căn và hình thành khối u mới hơn các vị trí khác trong cơ thể. Những vị trí ung thư thường di căn tới như gan, phổi, xương. Ví dụ, ung thư da thường di căn tới xương, não, gan, phổi, da / cơ; ung thư phổi thường di căn tới tuyến thượng thận, xương, não, gan, phổi còn lại…
Dưới kính hiển vi, các tế bào ung thư di căn thường trông giống như các tế bào ung thư ban đầu. Hơn nữa, các tế bào ung thư di căn và các tế bào ung thư ban đầu thường có một số đặc tính phân tử chung, chẳng hạn như sự có mặt của những thay đổi nhiễm sắc thể cụ thể.
Điều trị có thể giúp kéo dài cuộc sống của một số người bị ung thư di căn. Nói chung, mục tiêu chính của điều trị ung thư di căn là kiểm soát sự phát triển của ung thư hoặc giảm các triệu chứng do nó gây ra. Các khối u di căn có thể gây tổn hại nghiêm trọng đến hoạt động của cơ thể và hầu hết những người chết do ung thư là do hậu quả của u di căn gây ra.
Thay đổi của mô không phải là ung thư
Tăng sản xảy ra khi các tế bào trong mô phân chia nhanh hơn bình thường và các tế bào dư thừa được tạo ra. Tuy nhiên, dưới kính hiển vi, các tế bào và mô sắp xếp trông vẫn bình thường. Tăng sản có thể gây ra bởi một số yếu tố hoặc điều kiện, bao gồm các kích thích kéo dài.
Loạn sản là một tình trạng nghiêm trọng hơn tăng sản. Trong loạn sản, cũng có sự tích tụ của các tế bào dư thừa nhưng các tế bào trông bất thường và có những thay đổi trong sắp xếp mô. Nhìn chung, các tế bào và mô càng bất thường thì khả năng ung thư càng lớn. Một số loại loạn sản có thể cần được theo dõi hoặc điều trị. Một ví dụ về loạn sản là một nốt ruồi bất thường (được gọi là dysplastic nevus) hình thành trên da. Một dysplastic nevus có thể biến thành u ác tính, mặc dù tỷ lệ này rất nhỏ.
Một tình trạng nghiêm trọng hơn nữa là ung thư biểu mô tại chỗ. Mặc dù đôi khi nó được gọi là ung thư, nhưng ung thư biểu mô tại chỗ không phải là ung thư vì các tế bào bất thường không lan ra ngoài mô ban đầu. Chúng không xâm nhập vào mô lân cận theo cách mà các tế bào ung thư hoạt động. Nhưng vì một số ung thư tại chỗ có thể trở thành ung thư thực sự, do đó loại này thường được điều trị.
Các loại ung thưHiện có khoảng 200 loại ung thư. Các loại ung thư thường được đặt tên theo các cơ quan hoặc mô nơi ung thư hình thành. Ví dụ, ung thư phổi bắt đầu trong các tế bào của phổi và ung thư não bắt đầu trong các tế bào của não. Ung thư cũng có thể được mô tả bởi loại tế bào hình thành chúng, chẳng hạn như ung thư tế bào biểu mô hoặc ung thư tế bào vảy.
Bạn có thể tìm kiếm trên web của NCI để biết thông tin về các loại ung thư cụ thể dựa trên vị trí của ung thư trong cơ thể.
Phần lớn ung thư có thể chia thành 3 nhóm chính:
1. Ung thư biểu môUng thư biểu mô là loại ung thư phổ biến nhất, chiếm đến 90% số ca ung thư. Chúng được hình thành bởi các tế bào biểu mô, là các tế bào bao phủ các bề mặt bên trong và bên ngoài của cơ thể. Có nhiều loại tế bào biểu mô, chúng thường có hình dạng giống như cột khi được xem dưới kính hiển vi.
Ung thư biểu mô bắt đầu ở các loại tế bào biểu mô khác nhau sẽ có tên khác nhau. Cụ thể gồm các loại sau:
Ung thư biểu mô tuyến là một loại ung thư hình thành trong các tế bào biểu mô tạo ra chất lỏng hoặc chất nhầy. Các loại mô này có thể được gọi là mô tuyến. Hầu hết các bệnh ung thư vú, đại tràng và tuyến tiền liệt đều là ung thư biểu mô tuyến.
Ung thư biểu mô tế bào cơ bản là một căn bệnh ung thư bắt đầu ở lớp hạ bì hoặc đáy (cơ bản) của lớp biểu bì, là lớp da bên ngoài của một người.
Ung thư biểu mô tế bào vảy là loại ung thư hình thành do các các tế bào vảy, chúng là những tế bào biểu mô nằm ngay bên dưới bề mặt ngoài của da. Các tế bào vảy có thể có ở nhiều cơ quan khác, như dạ dày, ruột, phổi, bàng quang và thận. Khi quan sát dưới kính hiển vi các tế bào vảy trông phẳng như vảy cá. Ung thư biểu mô tế bào vảy đôi khi được gọi là ung thư biểu bì.
Ung thư biểu mô tế bào chuyển tiếp là một loại ung thư hình thành trong một loại mô biểu mô được gọi là biểu mô chuyển tiếp (urothelium). Mô này, được tạo thành từ nhiều lớp tế bào biểu mô, được tìm thấy trong lớp lót của bàng quang, niệu quản và một phần của thận (xương chậu thận) và một vài cơ quan khác. Một số bệnh ung thư bàng quang, niệu quản và thận là ung thư biểu mô tế bào chuyển tiếp.
2. Sarcoma (Ung thư biểu mô liên kết)Ung thư biểu mô liên kết là các khối u rắn hình thành trong mô liên kết như mô xương mô sụn và mô mềm bao gồm cơ, gân, mỡ, mạch máu, mạch bạch huyết và mô xơ (như dây chằng). Ung thư biểu mô liên kết là loại ung thư ít gặp ở người.
Osteosarcoma là ung thư xương phổ biến nhất. Các loại phổ biến nhất của sarcoma mô mềm là leiomyosarcoma (u cơ trơn), kaposi sarcoma, histiocytoma, liposarcoma và dermatofibrosarcoma protuberans (ung thư da).
3. Leukemia (Ung thư bạch cầu)Ung thư bạch cầu bắt đầu trong mô tạo máu của tủy xương. Những loại ung thư này không hình thành các khối u rắn. Tuy nhiên, khi các tế bào bạch cầu bất thường này quá nhiều, chúng sẽ tích tụ lại trong máu và tủy xương, lấn át và thay thế các tế bào máu bình thường khác. Khi số lượng tế bào máu bình thường quá ít (hồng cầu, tiểu cầu giảm), khả năng vận chuyển oxy đến các mô trong cơ thể sẽ giảm đi, máu khó đông và hệ miễn dịch suy giảm đáng kể. Có bốn loại bệnh bạch cầu phổ biến, được phân nhóm dựa vào thời gian tiến triển của bệnh (cấp tính hoặc mãn tính) và nơi mà tế bào máu mà ung thư bắt đầu xuất phát (lymphoblastic hoặc myeloid).
Lymphoma hay còn gọi là u lympho là một loại ung thư ở hệ bạch huyết. Hệ thống bạch huyết bao gồm các hạch bạch huyết (tuyến bạch huyết), lá lách, tuyến ức và tủy xương. Ung thư lympho là loại ung thư bắt đầu trong tế bào lympho (tế bào T hoặc tế bào B). Đây là những tế bào máu tham gia vào hệ miễn dịch. Trong ung thư lympho, các tế bào lympho bất thường tích tụ trong các hạch bạch huyết và các mạch bạch huyết, cũng như trong các cơ quan khác của cơ thể, làm suy giảm hệ miễn dịch.
Có hai loại ung thư lympho chính:
Ung thư hạch Hodgkin – Những người mắc bệnh này có các tế bào lympho bất thường được gọi là tế bào Reed-Sternberg. Những tế bào này thường hình thành từ tế bào B.
Ung thư hạch không Hodgkin – Đây là một nhóm lớn các bệnh ung thư bắt đầu trong các tế bào lympho. Các bệnh ung thư có thể phát triển nhanh hoặc chậm và có thể hình thành từ tế bào B hoặc tế bào T.
5. Đa u tủy xươngĐa u tủy xương là ung thư bắt đầu trong tương bào (plasma cell), một loại tế bào miễn dịch. Các tế bào plasma bất thường, được gọi là tế bào myeloma, tích tụ trong tủy xương và hình thành các khối u trong xương ở khắp cơ thể. Đa u tủy xương cũng được gọi là ung thư tương bào và bệnh Kahler.
6. Ung thư hắc tốUng thư hắc tố là loại ung thư bắt đầu từ các tế bào trở thành tế bào sắc tố, là những tế bào chuyên biệt tạo ra melanin (sắc tố tạo nên màu da). Hầu hết ung thư hắc tố hình thành trên da, nhưng nó cũng có thể hình thành trong các mô sắc tố khác, chẳng hạn như mắt.
7. Ung thư não và cột sốngCó nhiều loại u não và cột sống khác nhau. Những khối u này được đặt tên dựa trên loại tế bào mà chúng hình thành và nơi khối u được hình thành đầu tiên trong hệ thần kinh trung ương. Ví dụ, một khối u astrocytic bắt đầu trong các tế bào não hình ngôi sao được gọi là các tế bào hình sao (chúng giúp giữ cho các tế bào thần kinh khỏe mạnh). Các khối u não có thể lành tính (không phải ung thư) hoặc ác tính (ung thư).
8. Các loại khối u khác Germ cell tumorGerm cell tumors là từ chỉ u lành hoặc ung thư có nguồn gốc chủ yếu từ tế bào sinh dục của nam lẫn nữ. Biểu hiện của bệnh này là u ở tinh hoàn hoặc u của buồng trứng.
Một số tế bào mầm cũng còn sót lại ở nhiều cơ quan khác trong quá trình phôi thai học nên loại u này còn gặp ở những cơ quan khác như não, trung thất…
Các khối u thần kinh nội tiếtCác khối u thần kinh nội tiết hình thành từ các tế bào giải phóng các hormon vào máu để đáp ứng với một tín hiệu từ hệ thần kinh. Những khối u này, có thể làm cho lượng hormon cao hơn bình thường gây ra nhiều triệu chứng khác nhau. Các khối u thần kinh nội tiết có thể lành tính hoặc ác tính.
Khối u carcinoidKhối u carcinoid là một loại khối u thần kinh nội tiết. Chúng là những khối u phát triển chậm thường được tìm thấy trong hệ tiêu hóa (thường xuyên nhất ở trực tràng và ruột non). Các khối u carcinoid có thể lan đến gan hoặc các vị trí khác trong cơ thể và chúng có thể tiết ra các chất như serotonin hoặc prostaglandin gây ra hội chứng carcinoid (bao gồm da đỏ bừng, tiêu chảy, tim đập nhanh, thở gấp và thở khò khè).
Mong rằng qua bài viết này mong rằng bạn đã biết ung thư là gì? Nó hình thành, hoạt động và di căn ra sao? Cũng như biết được cách phân chia ung thư hiện nay.
Ung Thư Da Là Căn Bệnh Như Thế Nào?
Loại ung thư này thường phát triên ở các lớp trên cùng của da còn được gọi là các lớp biểu bì.
Phân loại ung thư da
Các loại phổ biến nhất của ung thư da là ung thư biểu mô tế bào đáy, ung thư biểu mô tế bào vảy và u ác tính. Ngoài ra, có một số loại ung thư da xảy r ít thường xuyên hơn.
Ung thư da ban đầu có thể xuất hiện như một vết sung, hạch hay bản vá bất thường trên bề mặt của da. Khi bệnh phát triên, kích thước hoặc hình dạng của khối da có thể nhìn thấy sự thay đổi. Các bệnh ung thư có khả năng mở rộng và di chuyển vào các lớp dưới của da.
Nếu không được điều trị, ung thư da sẽ tiếp tục tang trưởng xuống vào lớp hạ bì và mô dưới da. Trong giai đoạn tiến tiến nhất, UT da có thể lây lan vào mô lan cận, sụn hoặc xương. Khi ung thư lan vào máu hoặc bạch huyết dịch, nó có thể đạt đến các khu vực khác trong cơ thể, như gan hoặc phổi.
Các loại UT da bao gồm khối u ác tính, ung thư biểu mô tế bào đáy và ung thư biểu mô tế bào vảy.
Các triệu chứng ung thư da
Trong khi các triệu chứng của UT biểu mô tế bào đáy hoặc tế bào vảy khác nhau, tốc độ tang trưởng da bất thường, sung hoặc đau mà không hết có thể là dấu hiệu đầu tiên của ung thư da không phải hắc tố.
Ung thư biểu mô tế bào đáy vào đầu hoặc cổ có thể lần đầu tiên xuất hiện như một vết nám trên da hoặc vết sung mờ sáp. Nó có thể nhìn thấy các mạch máu ở trung tâm cảu các vết sung hoặc có thể có một vết lõm ở trung tâm. Nếu ung thư phát triên trên ngực nó có thể trong giống như một vết sẹo màu nâu hoặc màu da tổn thương. Khi ung thư phát triên, nó có thể chảy máu nếu bị thương hoặc trở thành một vết khô trên da.
UT biểu mô tế bào vảy cũng có thể phát triển thành một khối u trên da. Tuy nhiên, những cục u có thể trong thô ráp trên bề mặt, không giống như sự mịn màng của UT biểu mô tế bào đáy.
Tuy nhiên, cả hai tế bào đáy và UT biểu mô tế bào vảy cũng có thể phát triển thành một khu vực bằng phẳng mà không nhìn khác nhiều so với da bình thường, vì vậy điều quan trọng là phải nhận thức được cách điều trị của bệnh ung thư da và cần đi khám ngay nếu có bất kỳ sự thay đổi nào.
Cập nhật thông tin chi tiết về Ung Thư Là Gì? Ung Thư Di Căn Là Như Thế Nào? trên website Sept.edu.vn. Hy vọng nội dung bài viết sẽ đáp ứng được nhu cầu của bạn, chúng tôi sẽ thường xuyên cập nhật mới nội dung để bạn nhận được thông tin nhanh chóng và chính xác nhất. Chúc bạn một ngày tốt lành!