Nếu bạn thừa cân hoặc béo phì sẽ có nguy cơ phát triển và tử vong do ung thư đại trực tràng sẽ cao hơn những người có cân nặng bình thường. Thừa cân (đặc biệt là có vòng eo lớn hơn) làm tăng nguy cơ ung thư đại tràng và trực tràng ở cả nam và nữ, nhưng mối liên kết dường như mạnh hơn ở nam giới.
Nếu bạn không hoạt động thể chất, bạn có nhiều khả năng bị ung thư ruột kết. Do đó, tập thể dục hoặc hoạt động thể chất tích cực hơn có thể giúp giảm nguy cơ của bạn.
Chế độ ăn nhiều thịt đỏ (như thịt bò, thịt lợn, thịt cừu hoặc gan) và các loại thịt chế biến sẵn (như xúc xích và một số loại thịt hộp) làm tăng nguy cơ ung thư đại trực tràng.
Nấu thịt ở nhiệt độ rất cao (chiên, nướng hoặc quay) sẽ tạo ra các hóa chất có thể làm tăng nguy cơ ung thư. Tuy nhiên, các nhà khoa học vẫn chưa tìm ra liệu yếu tố này có thể làm tăng bao nhiêu nguy cơ ung thư đại trực tràng. Và liệu các thành phần chế độ ăn uống khác (ví dụ, một số loại chất béo) có ảnh hưởng đến nguy cơ ung thư đại trực tràng hay không.
Nguy cơ ung thư đại trực tràng tăng lên theo tuổi. Những người trẻ hơn cũng có thể mắc bệnh này, nhưng ung thư đại trực tràng phổ biến hơn nhiều sau 50 tuổi.
Có polyp đại trực tràng hoặc ung thư đại trực tràng
Nếu có tiền sử mắc polyps tuyến (Adenomatous polyps) thì bạn có nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng. Điều này đặc biệt đúng nếu bạn có polyp với số lượng nhiều hoặc kích thước lớn hoặc nếu bất kỳ trong số chúng có loạn sản.
Nếu bạn đã bị ung thư đại trực tràng, mặc dù ung thư đã được loại bỏ hoàn toàn thì bạn vẫn có nhiều khả năng phát triển bệnh ung thư mới ở các phần khác của đại tràng và trực tràng. Khả năng này xảy ra sẽ lớn hơn nếu bạn bị ung thư đại trực tràng khi còn trẻ tuổi.
Tiền sử bệnh viêm ruột (inflammatory bowel disease)
Nếu bạn bị bệnh viêm ruột (IBD), bao gồm cả viêm loét đại tràng hoặc bệnh Crohn, nguy cơ ung thư đại trực tràng của bạn sẽ tăng lên.
IBD là tình trạng đại tràng bị viêm trong một thời gian dài. Những người đã bị IBD trong nhiều năm, đặc biệt là nếu không được điều trị, thường phát triển thành chứng loạn sản. Chứng loạn sản là một thuật ngữ được sử dụng để mô tả các tế bào trong niêm mạc đại tràng hoặc trực tràng bất thường, nhưng không phải là tế bào ung thư thực sự. Tuy nhiên, theo thời gian, các tế bào này có thể thay đổi thành ung thư thực sự.
Tiền sử gia đình mắc bệnh ung thư đại trực tràng hoặc polyp tuyến
Hầu hết các bệnh ung thư đại trực tràng được tìm thấy ở những người không có tiền sử gia đình mắc ung thư đại trực tràng. Tuy nhiên, gần 1 trong 3 người bị ung thư đại trực tràng có các thành viên khác trong gia đình đã mắc bệnh này.
Những người có tiền sử ung thư đại trực tràng ở người thân trực hệ (cha mẹ, anh chị em hoặc con cái) có nguy cơ cao hơn. Nguy cơ thậm chí còn cao hơn nếu người thân đó được chẩn đoán mắc bệnh ung thư khi họ dưới 45 tuổi hoặc nếu có nhiều hơn một người thân độ một bị mắc bệnh này.
Nguyên nhân cho sự gia tăng nguy cơ không rõ ràng trong mọi trường hợp. Ung thư có thể di truyền trong gia đình vì các gen được di truyền, sống chung trong một môi trường hoặc một số trường hợp là sự kết hợp giữa các yếu tố nguy cơ lại với nhau.
Khoảng 5% những người bị ung thư đại trực tràng đã di truyền những thay đổi gen (đột biến) gây ra hội chứng ung thư gia đình cho thế hệ sau và có thể khiến con cái họ mắc bệnh.
Hội chứng Lynch là hội chứng ung thư đại trực tràng di truyền phổ biến nhất. Nó chiếm khoảng 2% đến 4% trong tất cả các loại ung thư đại trực tràng. Trong hầu hết các trường hợp, rối loạn này là do khiếm khuyết di truyền ở gen MLH1 hoặc MSH2, nhưng những thay đổi ở các gen khác cũng có thể gây ra hội chứng Lynch.
Hội chứng polyp gia đình (Familial adenomatous Polyposis – FAP)
Nguyên nhân của FAP là do những thay đổi (đột biến) trong gen APC mà một người được thừa hưởng từ cha mẹ của mình. Khoảng 1% của tất cả các bệnh ung thư đại trực tràng là do FAP.
Trong loại FAP phổ biến nhất thường bắt đầu từ 10 đến 12 tuổi, người bệnh sẽ có hàng trăm hoặc hàng ngàn polyp phát triển trong đại tràng và trực tràng. Ung thư thường phát triển ở 1 hoặc nhiều polyp này ngay từ tuổi 20. Đến 40 tuổi, hầu hết những người mắc FAP sẽ bị ung thư đại tràng trừ khi đại tràng của họ đã bị cắt bỏ để ngăn chặn ung thư. Những người mắc FAP cũng tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư dạ dày, ruột non, tuyến tụy, gan và một số cơ quan khác.
Hội chứng Peutz-Jeghers (PJS): Những người mắc bệnh di truyền này có xu hướng bị tàn nhang quanh miệng (và đôi khi trên tay và chân) và một loại polyp đặc biệt gọi là hamartomas trong đường tiêu hóa của họ. Những người này có nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng cao hơn nhiều, cũng như các bệnh ung thư khác và họ thường được chẩn đoán ở độ tuổi trẻ hơn so với tuổi bình thường. Hội chứng này do đột biến gen STK11 (LKB1).
Bị tiểu đường type 2
Những người mắc bệnh tiểu đường type 2 có nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng. Cả bệnh tiểu đường type 2 và ung thư đại trực tràng đều có một số yếu tố nguy cơ chung như như thừa cân và không hoạt động thể chất. Nhưng ngay cả sau khi tính đến các yếu tố này, những người mắc bệnh tiểu đường type 2 vẫn có nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng gia tăng hơn so với những người không mắc bệnh tiểu đường. Ngoài ra, những đối tượng này thường có xu hướng tiên lượng xấu hơn sau khi được chẩn đoán ung thư.
Khám sàng lọc ung thư đường tiêu hoá là biện pháp khoa học và hiệu quả để phát hiện sớm ung thư đường tiêu hóa (ung thư thực quản, ung thư dạ dày, ung thư đại tràng) và đưa ra phác đồ điều trị tốt nhất. Hiện tại, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec có Gói tầm soát và phát hiện sớm ung thư đường tiêu hóa (thực quản – dạ dày – đại tràng) kết hợp khám lâm sàng và cận lâm sàng để đem lại kết quả chính xác nhất có thể.
Khi sàng lọc ung thư đường tiêu hóa tại Vinmec, Quý khách sẽ được:
Khám Chuyên khoa Nội tiêu hóa với bác sĩ chuyên khoa ung bướu (có hẹn).
Nội soi dạ dày và nội soi đại tràng với máy nội soi NBI có gây mê.
Xét nghiệm tổng phân tích tế bào máu ngoại vi (bằng máy đếm laser).
Xét nghiệm thời gian prothrombin bằng máy tự động.
Xét nghiệm thời gian thrombin bằng máy tự động.
Xét nghiệm thời gian thromboplastin một phần hoạt hoá (APTT: Activated Partial Thromboplastin Time) bằng máy tự động.
Siêu âm ổ bụng tổng quát
Để đăng ký sàng lọc và điều trị các bệnh lý đường tiêu hóa tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec, Quý Khách có thể liên hệ Hệ thống Y tế Vinmec trên toàn quốc, hoặc đăng ký khám trực tuyến TẠI ĐÂY.