Bài viết được viết bởi chúng tôi Đoàn Trung Hiệp – Trưởng khoa Xạ trị , Kỹ thuật viên Nguyễn Văn Hân và Kỹ thuật viên Nguyễn Văn Nam – Trung tâm Xạ trị – Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City.
Ung thư phụ khoa bao gồm các khối u ác tính của đường sinh dục nữ như ở âm hộ, âm đạo, cổ tử cung, tử cung, ống dẫn trứng hoặc buồng trứng. Ở Mỹ, theo hiệp hội ung thư Mỹ có đến 105.890 phụ nữ sẽ được chẩn đoán mắc một số dạng ung thư phụ khoa trong năm. Ung thư ở tử cung và cổ tử cung là những phụ khoa phổ biến nhất ung thư được điều trị bằng tia xạ và chiếm 60.050 trường hợp mới mỗi năm. Sàng lọc ung thư phụ khoa rộng rãi với xét nghiệm PAP cho phép các bác sĩ phát hiện ra sớm những thay đổi tiền ung thư trong cổ tử cung và âm đạo.
1. Điều trị ung thư phụ khoa
Điều trị ung thư phụ khoa phụ thuộc vào một số yếu tố, bao gồm cả loại ung thư, mức độ (giai đoạn) ung thư, vị trí ung thư và sức khỏe tổng thể của bạn. Các yếu tố này là rất quan trọng khi trao đổi với các bác sĩ ung thư bao gồm bác sĩ xạ trị ung thư, bác sĩ phẫu thuật và bác sĩ nội khoa ung thư, trước khi quyết định phương pháp điều trị tốt nhất cho bạn, với loại ung thư của bạn và việc chăm sóc sức khỏe hằng ngày.
Đôi khi, chỉ sử dụng một phương pháp điều trị, tuy nhiên trong hầu hết các trường hợp cần kết hợp nhiều phương pháp điều trị như phẫu thuật, hóa trị và xạ trị với nhau.
2. Xạ trị ung thư phụ khoa
Xạ trị được chỉ định để điều trị tương đối an toàn và hiệu quả với các bệnh lý ung thư phụ khoa. Bác sĩ xạ trị ung thư sử dụng chùm tia bức xạ để tiêu diệt tế bào ung thư, kiểm soát sự phát triển của tế bào ung thư hoặc làm giảm các triệu chứng, chẳng hạn như đau.
Xạ trị làm tổn thương bên trong các tế bào ung thư bằng cách phá hủy khả năng nhân lên của chúng. Khi các tế bào này chết, cơ thể sẽ tự nhiên loại bỏ chúng. Các tế bào khỏe mạnh cũng bị ảnh hưởng bởi tia xạ, nhưng chúng có thể tự sửa chữa theo cơ chế tự hồi phục mà các tế bào ung thư không có.
Có hai loại xạ trị chính: xạ trị ngoài (sử dụng hệ thống máy gia tốc xạ trị để chiếu các chùm tia xạ đến vị trí khối u từ bên ngoài cơ thể) và xạ trị chiếu trong hay xạ trị áp sát (sử dụng một nguồn phóng xạ để đưa vào trong âm hộ, tử cung, cổ tử cung hoặc các mô xung quanh trong thời gian nhất định nhằm tiêu diệt các tế bào ung thư).
3. Phẫu thuật
Thuốc chống ung thư được gọi là thuốc hóa trị đã được chứng minh là cải thiện tỷ lệ chữa khỏi ung thư ở một số bệnh nhân ung thư phụ khoa. Những loại thuốc này được sử dụng trong nhiều loại ung thư khác nhau và có xu hướng được sử dụng cho các bệnh nhân ung thư phụ khoa ở cá giai đoạn II, III và IV.
Liều lượng điều trị và lịch trình điều trị là khác nhau, và hóa trị có thể được thực hiện đơn thuần hoặc kết hợp với xạ trị. Bởi vì những khuyến cáo hóa trị khác nhau có ý nghĩa tùy thuộc vào bệnh lý và giai đoạn bệnh, các bác sĩ nội khoa sẽ trao đổi với bạn về phương pháp điều trị này.
4.1 Xạ trị ngoài
Điều trị xạ trị ngoài thường là một khóa điều trị ngoại trú với các phân liều điều trị tia xạ chính xác đến khối u. Phương pháp điều trị này không xâm lấn và không gây đau. Mỗi khóa điều trị thường kéo dài trong một vài tuần liên tục từ thứ 2 đến thứ 6 hàng tuần.
5. Các tác dụng phụ
Tác dụng phụ thường là khác nhau và tùy thuộc mỗi người. Một số bệnh nhân cảm thấy thoải mái trong khi điều trị trong khi những người khác có thể gặp tác dụng phụ.
Trước khi điều trị, hãy hỏi bác sĩ về những tác dụng phụ có thể gặp trong điều trị để bạn có thể chuẩn bị tốt hơn khi bước vào điều trị.
Mệt mỏi nhẹ có thể xuất hiện. Tuy nhiên, sự mệt mỏi do tia xạ có thể được cải thiện và hồi phục trong vòng vài tuần sau khi xạ trị kết thúc xạ trị.
Xạ trị ngoài có thể gây ra các kích ứng da. Luôn giữ cho da sạch ở vùng điều trị thường xuyên bằng xà phòng trung tính và nước ấm, lau rửa nhẹ nhàng trên da.
Thay đổi thói quen đại tiện là một trong các tác dụng phụ phổ biến. Có một số trường hợp nhạy cảm với tia xạ có thể gặp các triệu chứng của tăng nhu động ruột, đi ngoài nhiều lần, cảm giác buồn nôn và đầy hơi chướng bụng.
Rối loạn tiểu tiện: tiểu nhiều, tiểu buốt, tiểu rắt…
Nguy cơ vô sinh có thể xảy ra sau khi xạ trị vào vùng chậu hông. Vì vậy hãy cho bác sĩ biết kế hoạch sinh sản của bạn trước khi điều trị để bác sĩ có thể cho bạn những lời khuyên phù hợp.
Ảnh hưởng đến sinh hoạt tình dục, xạ trị thường gây suy giảm ham muốn và cảm giác hứng thú trong quan hệ tình dục. Hãy hỏi bác sĩ hoặc điều dưỡng của bạn về những thay đổi và cách quản lý các tác dụng phụ này như thế nào. Một số loại thuốc, thuốc giãn âm đạo và kem dưỡng ẩm có thể giúp giảm bớt những tác dụng phụ do tia xạ gây ra. Phục hồi chức năng vùng chậu, một loại vật lý trị liệu, cũng có thể hỗ trợ bạn trong kiểm soát các tác dụng phụ muộn đối với hoạt động tình dục hoặc đường tiết niệu.
6. Chăm sóc trong điều trị
Điều quan trọng trong điều trị ung thư phụ khoa là việc tự chăm sóc bản thân trong quá trình xạ trị. Các cơ quan xung quanh khối u cũng sẽ bị ảnh hưởng bởi liều chiếu xạ và chúng cần có thời gian cũng như sự hỗ trợ về mặt dinh dưỡng để hồi phục như chế độ ăn cân bằng, bổ sung khoáng chất đầy đủ, tập thể dục và vận động nhẹ nhàng cũng như dành thời gian để cơ thể nghỉ ngơi và hồi phục.
Hãy thực hiện theo yêu cầu của bác sĩ của bạn. Nếu bạn không chắc chắn về bất cứ điều gì, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc điều dưỡng chăm sóc bạn
Hãy cho bác sĩ, điều dưỡng chăm sóc bạn biết về các loại thuốc và thực phẩm chức năng hỗ trợ mà bạn đang dùng để đảm bảo sự an toàn trong quá trình bạn điều trị.
Chăm sóc da: tránh trà xát da vùng tầng sinh môn, mặc quần lót rộng rãi, trong quá trình điều trị người bệnh nên mặc các loại quần lót giấy mềm mại, tránh ánh nắng mặt trời chiếu trực tiếp trên da, tránh các đồ quá nóng hoặc lạnh và không sử dụng thuốc rửa vết thương hoặc thuốc mỡ bôi mà chưa có ý kiến của bác sĩ điều trị.
Chăm sóc bàng quang: uống đủ nước đảm bảo bàng quang đầy trong quá trình tia xạ, tránh ăn các thức ăn cay, nóng làm tăng kích thích bàng quang…
Chăm sóc đường tiêu hóa: ăn các thức ăn dễ tiêu, ăn nhiều chất xơ mềm, uống đủ nước, vận động đều để tránh táo bón, nên đại tiện sạch trước khi xạ trị hàng ngày.
Chăm sóc đường niệu: uống nhiều nước có tính kiềm: nước lọc, nước râu ngô…tác dụng phụ về tiết niệu ít gặp tại Trung tâm xạ trị Vinmec Times City gặp dưới 10% mức độ nhẹ.
Chăm sóc vùng âm đạo, sinh hoạt tình dục: trong và sau quá trình xạ trị sẽ gây nên khô và chít hẹp âm đạo, vì vậy sẽ cần dùng thêm các thuốc bôi trơn, các dụng cụ nong âm đạo, các bài tập trị liệu. Trong quá trình xạ trị thì không quan hệ tình dục. Sau khi xạ trị, phẫu thuật các bác sĩ sẽ tư vấn lộ trình sinh hoạt mới, bạn cần hỏi các bác sĩ về điều này trước khi ra viện.
Để được tư vấn trực tiếp, Quý Khách vui lòng bấm số hoặc đăng ký lịch trực tuyến TẠI ĐÂY. Tải ứng dụng độc quyền MyVinmec để đặt lịch nhanh hơn, theo dõi lịch tiện lợi hơn!