Việt Nam Ung Thư Nhiều / TOP 3 # Xem Nhiều Nhất & Mới Nhất 3/2023 # Top View

Vì sao nhiều người Việt Nam ung thư?

Năm 2020 Việt Nam ghi nhận hơn 182.000 ca ung thư mới, hơn 122.000 người tử vong do bệnh này, các chuyên gia cho rằng già hóa dân số, ít vận động, ăn uống không hợp lý… là nguyên nhân.

Theo thống kê của GLOBOCAN năm 2020, số ca mắc và tử vong do ung thư trên toàn thế giới đều có xu hướng tăng, không riêng Việt Nam. Các nước phát triển như Anh, Pháp, Italy, Nhật Bản, Hàn Quốc, Mỹ, số ca mắc mới và tử vong do ung thư tăng cao. Tuy nhiên, tỷ lệ tử vong do ung thư tại các quốc gia này lại giảm.

Hiện nay, chỉ 185 trong 204 quốc gia báo cáo thống kê về tình hình bệnh ung thư. Năm 2020, Việt Nam ở vị trí 92/185 về tỷ suất mắc mới và vị trí 50/185 về tỷ suất tử vong trên 100.000 người. Thứ hạng này năm 2018 là 99/185 và 56/185, tức Việt Nam tăng 7 bậc so với trước.

Ung thư phổ biến ở nam giới Việt là ung thư gan, phổi, dạ dày, đại trực tràng, tiền liệt tuyến, chiếm khoảng 65,8% tổng các loại ung thư. Ở nữ giới, các bệnh ung thư phổ biến gồm ung thư vú, phổi, đại trực tràng, dạ dày, gan, chiếm khoảng 59,4% tổng các loại ung thư. Chung cho cả hai giới, các loại ung thư phổ biến là ung thư gan, phổi, vú, dạ dày và đại trực tràng.

Một bệnh nhân được kiểm tra đường tiêu hóa tại Bệnh viện K. Ảnh: Hà Trần.

Lý giải nguyên nhân tỷ lệ mắc ung thư tại Việt Nam tăng nhanh, lãnh đạo Bệnh viện K cho biết ung thư là bệnh lý do nhiều yếu tố phối hợp. Nhìn chung là hai nhóm yếu tố: nhóm yếu tố thay đổi được (như hành vi lối sống, môi trường..) và nhóm yếu tố không thay đổi được (tuổi, gene…).

Già hóa dân số: Việt Nam đang đối mặt với sự già hóa dân số nói chung, tuổi thọ trung bình của người Việt Nam tăng, trung bình 73,6 tuổi. Tuổi càng cao, thời gian tiếp xúc với các yếu tố nguy cơ càng dài thì tỷ lệ mắc ung thư càng cao.

Dân số tăng: Dân số Việt Nam gần 97,8 triệu người, đứng thứ 15 trên thế giới. Dân số Việt Nam tăng lên, dẫn tới tăng số người mắc và tử vong do ung thư.

Rượu bia, thuốc lá: Các yếu tố về hành vi lối sống là hút thuốc lá – nguyên nhân của 30% các loại ung thư, gây 20 loại ung thư khác nhau và 90% nguyên nhân của ung thư phổi; lạm dụng rượu bia – nguyên nhân gây ung thư miệng, họng, gan, vú, đại trực tràng…

Chế độ ăn uống không hợp lý: Ăn nhiều mỡ động vật, ít chất xơ, sử dụng các thực phẩm mốc (gạo, lạc…), thực phẩm chế biến sẵn như thịt hun khói, cá muối… gây ung thư vú, thực quản, đại trực tràng.

Ít vận động: Thói quen ít vận động là nguyên nhân ung thư vú, ung thư đại trực tràng.

Môi trường sống: Vấn đề ô nhiễm không khí và môi trường được cảnh báo là yếu tố gây ung thư.

Nhận thức người dân tốt hơn về việc chủ động khám tầm soát ung thư: Nhận thức cộng đồng về phòng chống bệnh ung thư được nâng cao, người dân quan tâm hơn đến khám sức khỏe, tầm soát sàng lọc ung thư sớm phát hiện bệnh.

Một nguyên nhân nữa chính là hệ thống ghi nhận ung thư tốt hơn. Như vậy, nhiều bệnh nhân mắc và tử vong được ghi nhận lại, dẫn tới số ghi nhận tăng. Tiến bộ khoa học kỹ thuật trong chẩn đoán ung thư ngày càng cao cũng giúp phát hiện bệnh nhiều hơn.

Sàng lọc phát hiện sớm có vai trò quan trọng trong điều trị ung thư, tăng hiệu quả điều trị và tiết kiệm chi phí. Phát hiện bệnh ở giai đoạn muộn, điều trị gặp nhiều khó khăn và để lại gánh nặng lớn về kinh tế.

Điều trị ung thư phối hợp nhiều phương pháp: phẫu thuật, hóa trị, xạ trị, chăm sóc giảm nhẹ triệu chứng, dinh dưỡng, tâm lý xã hội… Việt Nam cập nhật rất nhanh các phương pháp điều trị tiên tiến, kỹ thuật mới như xạ trị VMAT, IMRT, phẫu thuật nội soi, robot, xạ phẫu Gamma Knife; ứng dụng các thuốc mới trong điều trị, hiệu quả cao.

(Nguồn: vnexpress.net)

Chủ tịch Hội ung thư Việt Nam: 4 ‘thủ phạm’ gây bệnh ung thư nhiều người Việt mắc

Thờ ơ không tiêm phòng

Theo báo cáo mới nhất về ung thư của bệnh viện K Trung ương, con số mắc ung thư tại Việt Nam đang ngày càng tăng: 164.671 ca mắc mới và 114.871 ca tỷ vong (tính trên 100.000 dân). Tỷ lệ mắc ung thư mới của Việt Nam đứng thứ 87/186, tử vong 130/186 quốc gia có báo cáo số liệu ung thư.

Tại bệnh viện K phần lớn các trường hợp phát hiện mắc ung thư mới đều tới bệnh viện đã ở giai đoạn muộn.

GS. Nguyễn Chấn Hùng, Chủ tịch Hội ung thư Việt Nam cho hay 40% các loại ung thư trên thế giới đều có thể phòng ngừa được nguyên nhân gây bệnh. Tuy nhiên, hiện nay mọi người đang quá thờ ơ chủ quan không phòng ngừa. Khi bệnh mắc rồi thì nhiều người đổ tội là do trời trêu, trời đày, thần linh bắt tội…

GS. Hùng đã từng gặp trường hợp bệnh nhân 34 tuổi được chẩn đoán viêm gan do virut. Bệnh nhân này sau khi uống thuốc điều trị được 1 năm thấy khỏe mạnh ổn định làm việc bình thường nên đã dừng điều trị.

Khoảng 4-5 năm sau bệnh nhân thấy thường xuyên mệt, da vàng bệnh nhân đi khám được chẩn đoán ung thư gan. Khi đó bệnh nhân đã rất ân hận nhưng đã quá muộn.

Đây là một trong những trường hợp bị viêm gan siêu virut dẫn tới ung thư gan rất đáng tiếc do chủ quan không điều trị đúng.

Một số loại ung thư có thể chủ động phòng ngừa được bằng cách tiêm vắc xin như ung thư cổ tử cung do virut HPV gây ra. Nếu như trước đây người mắc bệnh ung thư cổ tử cung thường cho rằng mình ăn ở thất đức nên bị mắc, nhưng thực ra bệnh là do virut gây ra. Ngày nay đã có vắc xin tiêm để phòng ngừa virut HPV ngăn ngừa được ung thư cổ tử cung.

Hoặc trường hợp trong gia đình có người có virut viêm gan B có thể ngăn ngừa ung thư gan bằng cách tiêm phòng viêm gan virut. Đặc biệt với các trường hợp trẻ sơ sinh sau khi sinh cần phải tiêm phòng mũi viêm gan virut.

Ung thư là thói quen hàng ngày mỗi ngày 1 chút gây nên

Theo GS. Hùng mắc phải ung thư là do chính bản thân chúng ta. Ung thư lệ thuộc vào chính thói quen của con người, bệnh không từ trên trời rơi xuống. Trong đó, 1/3 nguyên nhân gây ra ung thư là do thuốc lá gây ra.

Ung thư còn đến từ sự tiếp xúc do thói quen lối sống của con người. Ví dụ, virut HPV gây ra ung thư cổ tử cung ở phụ nữ loại virut này cũng được tìm thấy trong ung thư miệng – họng ở đàn ông. Nguyên nhân đến từ thói quen ‘làm tình’ bằng đường miệng khiến cho đàn ông bị nhiễm HPV lâu dần gây ra ung thư.

Chia sẻ về thông tin ăn thực phẩm ‘bẩn’ có gây ra ung thư hay không? GS. Hùng khẳng định: ‘Theo cá nhân tôi ăn thực phẩm ‘bẩn’ có nhiễm hóa chất, vi khuẩn, vi trùng… khi ăn phải con người có thể chết trước khi cả mắc ung thư’.

Thói quen ăn uống không lành mạnh mỗi ngày một chút có thể là nguyên nhân tích lũy gây ra bệnh. Thường xuyên uống rượu bia sẽ gây ra xơ gan và ung thư gan.

Người có sở thích ăn những chất cay, nóng, đồ nướng (bị cháy) có nguy cơ mắc ung thư thực quản. Nếu thường xuyên ăn mặn dưa cà, cá mắm, mắn tôm tăng nguy cơ mắc ung thư dạ dày. Người ăn nhiều chất béo, chất ngọt tăng nguy cơ thừa cân béo phì và dễ đỗi mặt với ung thư vú.

GS. Hùng chia sẻ: ‘Ung thư không phải là căn bệnh ‘khủng kiếp’ nếu như phát hiện sớm điều trị tiên lượng rất tốt. Nếu như phát hiện muộn hoặc phát hiện sớm bệnh nhân không điều trị đi uống thuốc nam, thuốc bắc thì bệnh rất dễ trở thành nan y. Ung thư là bệnh hoàn toàn có thể phòng ngừa được vì vậy mọi người đừng thờ ơ với bệnh’.

Trung bình mỗi năm, nước ta có khoảng 10.000 ca bệnh ung thư gan mới và con số này đã đưa Việt Nam trở thành một trong những quốc gia có tỷ lệ ung thư cao nhất thế giới.

Ung thư gan ngày càng gia tăng ở Việt Nam.

Thực trạng ung thư gan tại Việt Nam

Trên thế giới, chỉ sau phổi và dạ dày, ung thư gan xếp thứ thứ 3 trong nhóm ung thư gây tử vong nhiều nhất thế giới. Theo thống kê, dạng ung thư gan phổ biến nhất là Carcinom tế bào gan (HCC), chiếm đến 80%. Năm 2010, toàn cầu có gần 800. 000 trường hợp tử vong do ung thư gan và mỗi năm có khoảng nửa triệu ca mắc mới.

Nguyên nhân chủ yếu dẫn tới ung thư gan là viêm gan mạn tính do virus viêm gan C (HCV) và viêm gan B (HBV) và tình trạng xơ gan. Một số nguyên nhân khác dẫn tới xơ gan bao gồm nghiện rượu, độc tố aflatoxin của nấm Aspergillus flavus trong ngũ cốc.

Theo điều tra dịch tễ ở Hà Nội, ung thư gan đúng hàng thứ 3 ở nam giới và thứ 7 ở nữ giới. Tại Thành phố Hồ Chí Minh, ở nam giới, cứ khoảng 100.000 dân thì có đến 38,2 người mắc ung thư gan.

Nếu phát hiện ở giai đoạn sớm và được điều trị triệt để hoặc ghép gan thì cơ hội sống của bệnh nhân có thể lên tới 80%. Tuy nhiên, phần lớn những trường hợp ung thư gan ở nước ta do phát hiện quá muộn, thậm chí trong tình trạng tế bào ung thư đã lan sang những cơ quan khác nên cơ hội điều trị đạt kết quả tốt là rất thấp.

Tầm soát ung thư gan càng sớm càng tốt

GÓI TẦM SOÁT UNG THƯ GAN TẠI HƯNG VIỆT

Những biểu hiện của ung thư gan thường không rõ ràng, tiến triển thầm lặng. Thậm chí ở giai đoạn sớm, nhiều trường hợp còn không có bất cứ biểu hiện gì. Chính vì thế, bác sĩ khuyên rằng, những đối tượng thuộc nhóm có yếu tố nguy cơ cao mắc bệnh viêm gan B, C, xơ gan hoặc uống nhiều bia rượu cần tầm soát ung thư gan để sớm nhận biết những thay đổi bất thường trong cơ thể và kịp thời xử lý.

Không những vậy, việc tiêm phòng vắc xin viêm gan B cũng hết sức cần thiết và quan trọng để phòng ngừa ung thư gan hiệu quả. Khảo sát của WHO tại Việt Nam cho thấy, do người dân không có ý thức phòng ngừa ung thư gan nên tỉ lệ ung thư gan mới tăng nhanh. Chủ động xét nghiệm tầm soát là biện pháp tốt nhất để hạn chế lây lan và điều trị dứt điểm.

Hiểu được tầm quan trọng trong việc phát hiện bệnh sớm, Bệnh viện Ung bướu Hưng Việt đã nghiên cứu và xây dựng gói tầm soát phát hiện sớm ung thư gan. Gói khám bao gồm những xét nghiệm từ cơ bản đến chuyên sâu để tìm ra những bất thường về sức khỏe gan một cách chính xác nhất. Hơn nữa, đội ngũ bác sĩ bệnh viện Ung bướu Hưng Việt đều là chuyên gia nhiều năm kinh nghiệm cùng với trang thiết bị hiện đại, bạn hoàn toàn có thể yên tâm khi lựa chọn dịch vụ của chúng tôi.

Nước ta có tỷ lệ bệnh nhân ung thư gan cao nhất thế giới, trung bình mỗi năm có trên 10.000 ca bệnh mới phát hiện.

Theo phó giáo sư, tiến sĩ Nguyễn Thị Băng Sương, Trưởng khoa Xét nghiệm, Bệnh viện Đại học Y Dược TP HCM, ung thư gan xếp thứ ba trong nhóm ung thư gây tử vong nhiều nhất thế giới, chỉ sau phổi và dạ dày. Năm 2010 ước tính toàn cầu có khoảng 754.000 người tử vong do ung thư gan. Trung bình mỗi năm có thêm nửa triệu ca mắc mới. Hơn 80% số bệnh nhân ở các quốc gia châu Á và khu vực châu Phi cận Sahara. Dạng ung thư gan phổ biến nhất là Carcinom tế bào gan (HCC), chiếm đến 80%.

Thực tế lâm sàng ghi nhận nguyên nhân dẫn đến ung thư gan chủ yếu là viêm gan mạn tính do virus viêm gan C (HCV) và viêm gan B (HBV) dẫn đến xơ gan. Đây là bệnh cảnh nền của 70-80% tổng số ca ung thư gan. Ngoài ra còn có các nguyên nhân khác như nghiện rượu, độc tố aflatoxin của nấm Aspergillus flavus trong ngũ cốc.

Việt Nam là quốc gia nằm trong vùng dịch tễ có tỷ lệ viêm gan cao nên có tỷ lệ ung thư gan cao. Ước tính trung bình mỗi năm cả nước có trên 10.000 ca ung thư gan mới phát hiện, tỷ lệ này cao nhất thế giới. Điều tra dịch tễ ở Hà Nội, Bắc Giang cho thấy tỷ lệ nhiễm virus viêm gan B và C lần lượt là 8,0 % và 2,7%. Tại TP HCM, ung thư gan đứng thứ nhất trong số 10 loại ung thư thường gặp ở nam giới (với tần xuất 38,2 trường hợp trên 100.000 dân mỗi năm), thứ sáu ở nữ (với tần suất 8,3 trường hợp trên 100.000 dân mỗi năm). Ở Hà Nội, ung thư gan đứng hàng thứ ba ở nam giới và thứ bảy ở nữ.

Khảo sát cho thấy bệnh nhân ung thư gan được phát hiện ở giai đoạn đầu nếu được phẫu thuật triệt để hoặc ghép gan sẽ mang lại kết quả tốt, tỷ lệ sống lên đến 80%. Tuy nhiên, ở các quốc gia đang phát triển như nước ta, bệnh thường được chẩn đoán ở giai đoạn cuối nên ghép gan không đạt kết quả tốt. Khi đó ung thư đã xuất hiện tại các tạng khác, có khả năng lây lan vào gan mới ghép, tỷ lệ sống sót sau 5 năm chưa đến 10%.

Bác sĩ Băng Sương nhìn nhận, ung thư gan tiến triển thầm lặng, không có triệu chứng ở giai đoạn sớm nên đa số bệnh nhân được phát hiện muộn. Do vậy bác sĩ khuyên những người thuộc nhóm có yếu tố nguy cơ cao như mắc bệnh viêm gan B, C, xơ gan, uống rượu nhiều hoặc trong gia đình từng có người bị ung thư gan, nên thường xuyên kiểm tra tầm soát để phát hiện bệnh sớm.

Theo bà Hồng, tỷ lệ tai biến do tiêm chủng ở nước ta trong giới hạn cho phép của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), song ngành y tế đang nỗ lực triển khai những giải pháp nhằm giảm thiểu nguy cơ này. Thời gian qua, Bộ Y tế tổ chức nhiều lớp tập huấn cho cán bộ tiêm chủng nhằm phát hiện sớm các dấu hiệu sốc phản vệ sau tiêm, xử trí kịp thời, đúng phương pháp sẽ cứu sống được các trẻ bị tai biến nặng. Bên cạnh đó còn hướng dẫn phụ huynh cách phát hiện sớm các dấu hiệu tai biến nặng để kịp thời đưa đến cơ sở y tế để xử trí theo đúng phác đồ.

Khảo sát của WHO tại Việt Nam cho thấy, tỷ lệ bệnh viêm gan C gia tăng do phần lớn người dân và bệnh nhân thiếu kiến thức về bệnh nên không có khái niệm về tầm soát, điều trị và phòng ngừa lây lan. Rất nhiều người bệnh chủ quan cho rằng mình không có nguy cơ nhiễm virus này nên không tiến hành các xét nghiệm sớm, vô tình lây truyền mầm bệnh cho những người xung quanh.

Các chuyên gia khẳng định việc phát hiện viên gan C quá muộn sẽ gây khó khăn trong điều trị. Nếu bệnh được phát hiện và điều trị sớm, đúng liệu trình có thể khỏi hẳn mà không để lại di chứng. Chính vì thế việc chủ động xét nghiệm tầm soát là biện pháp tốt nhất để hạn chế lây lan và điều trị dứt điểm.

Bài viết cộng tác độc giả vui lòng gửi về email bientap@pnnn.vn